Onderzoek


Borstcontrole

Een knobbel in de borst met een diameter 1,1 centimeter die nog niet te voelen is.

Controle bij jonge vrouwen

De aanpak van het onderzoek bij een jonge vrouw met een voelbare borsttumor is enigszins tegenstrijdig. De mammae (borsten) zijn op deze leeftijd gevoeliger voor straling en radiologisch meestal uiterst dicht vanwege het vele klierweefsel en dus minder toegankelijk voor mammografie. Daarbij komt nog dat borstkanker op deze leeftijd minder voorkomt. Echoscopie is daarom in deze situatie het onderzoek van eerste keus.

Echoscopie is vanwege de geringe belasting voor de patiënt een aantrekkelijke onderzoekmethode. De betrouwbaarheid is echter onderzoeker-afhankelijk. Ervaring speelt daarbij een belangrijke rol. Vroeger werd echografie vooral gezien als een methode om solide tumoren van cysten te onderscheiden of om een abces te vervolgen. De kwaliteit van echoscopie-apparatuur heeft zich de laatste jaren wezenlijk verbeterd. De laatste generaties echo-apparaten zijn systemen met hoog oplossend vermogen en kunnen veel meer dan differentiëren tussen cyste of solide laesie. Met het hoog oplossend vermogen van de huidige echo kunnen tumoren kleiner dan 1 centimeter worden herkend. De vroege herkenning van kleine tumoren is zeer belangrijk om behandeling op een tijdstip te verrichten dat eventuele uitzaaiingen nog niet hebben plaats gevonden. Bovendien kan met echografie een voelbare afwijking in een mammografisch dichte borst zichtbaar gemaakt worden. Met name bij jonge vrouwen is daarom echoscopie in deze situatie het onderzoek van eerste keus.

Echografie of Mammografie (röntgenfoto)

De mammografie is goed bruikbaar bij oudere vrouwen met vervet klierweefsel doch laat ons vaak in de steek bij jonge vrouwen met dicht borstklierweefsel en bij vrouwen met pijnlijke knobbelige borsten (mastopathie). Bij jonge vrouwen bestaat vrijwel nooit een indicatie voor mammografie of is het aantal indicaties zeer beperkt. In deze patiëntengroepen is echoscopisch onderzoek te prevaleren boven röntgenonderzoek.
Een ander voordeel van echoscopie is de vrij exacte meting van de tumorgrootte ten opzichte van de mammografie en maakt in combinatie met herkenning van multifocale kleine tumorhaarden een degelijke therapieplanning mogelijk. Naarmate een vrouw ouder wordt, stijgt de kans dat een voelbare knobbel in de mamma kwaadaardig is en neemt de betrouwbaarheid van mammografie toe, door vettige verandering van klierweefsel boven de 50 jaar. Vrouwen tussen de 50 en 75 jaar worden in Nederland elke twee jaar uitgenodigd deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek op borstkanker met behulp van de mammografie. In tabel 1 worden echoscopie en mammografie als methode van borstonderzoek vergeleken.

Diverse aspecten Echografie Mammografie
Beschrijving methode aftasten borst met ‘microfoon’ compressie voor röntgenapparaat
Pijnbelasting voor patiënt geen kan zeer pijnlijk zijn
Stralenbelasting voor patiënt geen laag
Indicaties -verdenking cyste
-knobbel
-screening 50-75 jr.
-knobbel
Contra-indicaties geen zwangerschap

Tabel 1. Vergelijking tussen Echoscopie en mammografie

Onderstaand Duits onderzoek geeft een goed voorbeeld van de mogelijkheden van de verbeterde echoscopie ten opzichte van de borstfoto. In een prospectieve studie werden naast 100 vrouwen met borstkanker ook 150 vrouwen met goedaardige afwijkingen gezien en werden mammografie met echografie vergeleken (Tabel 2).

Cysten zijn meestal multipel en komen vooral voor bij vrouwen tussen de 40 en 50 jaar. Ze zijn met mammografie niet met zekerheid van maligniteit te onderscheiden. Dit is wel mogelijk met echografie of punctie. Carcinomen vanaf 0,5 cm in diameter kunnen zowel met echografie als met mammografie worden aangetoond, dus ook niet voelbare tumoren. Daarentegen is meer dan vijf procent van de voelbare tumoren op het mammogram niet zichtbaar en sluit een negatief mammogram een carcinoom niet met honderd procent zekerheid uit. Bij screening tijdens het bevolkingsonderzoek worden zelfs 25 procent van de borstkankers niet gezien.

Deze ‘missers’ komen vooral voor bij jonge vrouwen met onregelmatige, knobbelige (mastopatische) borsten. Ook de extra waarde van de echoscopie ten opzichte van de mammografie bij het preoperatief meten van de tumor werd onderzocht. Bij 33 procent van de mammacarcinoma werd de tumorgrootte mammografisch onderschat, bij echoscopisch onderzoek was er slechts in 3% sprake van onderschatting. Van de 39 multifocale tumoren werden er 34 echografisch herkend, terwijl dit mammografisch slechts 13 maal gelukte .

Het ontdekken van borstkanker was met beide methoden ongeveer gelijk: 96-98 %. Een probleem van echoscopisch borstonderzoek is de lange onderzoekstijd, zodat screening van alle jonge vrouwen hiermee niet mogelijk is, in tegenstelling tot screening van vrouwen tussen de 50 en 75 jaar met borstfoto’s. Borstechoscopie lijkt daarom alleen weggelegd voor jonge vrouwen met een verhoogd risico of vrouwen die risico willen vermijden door preventief onderzoek.

Tabel 2.

.