De Borstpoli gaat uit van een nieuw concept met een medisch specialist die zich speciaal heeft toegelegd op afwijkingen in borstweefsel. Vrouwen krijgen bij deze unieke opzet direct uitslag, uitleg en advies als zij komen voor controle of voor een tweede mening.
De benadering berust op het principe van de triple-test, waarbij naast een vragenlijst, lichamelijk onderzoek, echoscopie en cytologie* tijdens de afspraak worden verricht door een gespecialiseerde arts.
De uitslag wordt direct gegeven en besproken. In de meerderheid van de gevallen wordt de analyse verricht om een maligniteit uit te sluiten of een analyse te maken op een verhoogd risico. Opzet blijft om een snelle en efficiente analyse te maken zonder dat iets over het hoofd wordt gezien.
Een groot aantal vrouwen heeft geen herkenbare borstafwijkingen maar knobbelig doch normaal borstweefsel dat twijfel geeft en om verdere evaluatie vraagt.
Bindweefselknobbels of cysten (mastopathie genoemd) zijn de belangrijkste problemen in 40% van de gevallen. Ongeveer 10% van de vrouwen hebben een afwijking die verder onderzoek vraagt, waarvan slechts een enkeling door moet naar een ziekenhuis. De meeste afwijkingen bij vrouwen onder de vijftig jaar zijn gelukkig goedaardig en slechts enkele procenten zijn kwaadaardig. Echter, borstkanker is met name bij vrouwen rondom de veertig relatief een grote en belangrijke doodsoorzaak.
De afgelopen jaren heeft de echoscopie techniek zich dusdanig ontwikkeld, dat deze een routine onderzoek van de borst bij jonge vrouwen is geworden, ook in het ziekenhuis. Dit is zowel om een onzekerheid duidelijk te maken als ook om een verborgen borstkanker uit te sluiten, liefst in een vroeg stadium. Het gebeurt regelmatig dat kleine knobbels, die niet worden gezien bij mammografie of lichamelijk onderzoek, worden gevonden door echoscopie. Deze situatie komt vooral voor bij vrouwen met stevige borsten. Vandaar dat bij jonge meisjes en jonge vrouwen, die veelal dicht (stevig) klierweefsel hebben zoals tijdens zwangerschap of tijdens borstvoeding, echoscopie als eerste onderzoeksmethode wordt aangeraden. Met echoscopie kunnen cysten en tumoren worden geanalyseerd, terwijl met cytologie diverse celtypen van elkaar kunnen worden onderscheiden, zoals bij een uitstrijkje.
Mammografie blijft van belang voor de detectie van haarden en microcalcificaties, die gebruikt wordt bij het bevolkingsonderzoek op borstkanker bij vrouwen boven de 50 jaar. Echoscopie kan een haard zo klein als 5 mm zichtbaar maken in elk type borst.
INHOUD VAN HET ONDERZOEK
- Afnemen van een anamnese waarin o.a. gevraagd wordt naar de reden voor onderzoek en evt. klachten.
- Lichamelijk onderzoek waarbij de arts de borsten inspecteert en palpeert (voelen) en instructie geeft over zelfcontrole.
- Echoscopisch onderzoek van de borsten; Door geluidsgolven wordt de structuur van het borstweefsel zichtbaar, waarin eventuele afwijkingen in een vroeg stadium aangetoond kunnen worden, voordat deze afwijkingen als knobbels voelbaar zijn. Met deze pijnloze methode kunnen afwijkingen gevonden worden die kleiner zijn dan een centimeter en is vaak een minder ingrijpende operatie mogelijk.
- Cytologisch onderzoek*. Bij afwijkingen wordt overgaan tot het afnemen van celmateriaal uit de borst door middel van een klein prikje met fijne naald. Er wordt niet van te voren verdoofd daar de punctie een éénmalig prikje is en deze te vergelijken is met een prik bij bloedafname. Er wordt in de knobbel geprikt en er worden cellen opgezogen welke op een glaasje worden uitgestreken. Dit materiaal wordt gekleurd en microscopisch onderzocht. De specialist beoordeelt direct.
* Cytologisch onderzoek wordt enkel verricht in Amstelveen.
UITSLAG VAN HET ONDERZOEK
De bevindingen van het echografisch onderzoek worden door de arts direct aan de cliënte medegedeeld, zij ontvangt dus géén schriftelijke uitslag. Ook het microscopisch onderzoek wordt ter plekke verricht en de uitslag van het microscopisch onderzoek wordt meteen verteld. De bevindingen van eventuele aanvullend cytologisch onderzoek worden na beoordeling van de patholoog op schrift gesteld. In overleg met cliënte wordt er afhankelijk van risico en resultaten een afspraak gemaakt voor verdere controle (jaarlijkse echo dan wel borstfoto).
Familiaire factor?
Vrouwen bij wie een erfelijk vergrote kans op borstkanker is vastgesteld, wenden zich uit ongerustheid vaak tot een chirurg met het verzoek tot het op geregelde tijden intensief controleren van de borsten of tot een uit voorzorg verwijdering van het borstweefsel. Specialisten uit heel Nederland hebben zich over dit probleem gebogen. Het advies van diverse experts bij deze groep van vrouwen met een verhoogd risco luidt:
- Intensieve controle is dan pas geïndiceerd wanneer de kans op borstkanker twee keer zo groot is als bij vrouwen uit de algemene bevolking.
- Vanaf 25 jaar of 5 jaar voor de leeftijd waarop het jongste familielid borstkanker kreeg vinden controles plaats. Voor vrouwen uit families met borstkanker is ondanks intensieve controle de kans om aan borstkanker te overlijden tussen 7 en 20 procent.
- Preventieve dubbelzijdige borstamputatie wordt pas geadviseerd bij een bewezen kwaadaardige verandering of bij een levenslang risico op borstkanker groter dan 50 procent.
- Ook na preventieve chirurgische behandeling dienen de vrouwen zich jaarlijks te laten controleren, omdat er vaak toch enig melkklierweefsel achterblijft.
Wat willen vrouwen zelf?
Recente richtlijnen betreffende onderzoek naar borstkanker in Engeland hebben geleid tot het advies dat onderzoeksprocedures en diagnose beschikbaar dienen te zijn in een en dezelfde afspraak op het spreekuur. Bij een vergelijkend onderzoek tussen een gespecialiseerd borstspreekuur en een conventioneel spreekuur in het ziekenhuis waar de diagnose na een week werd gegeven, bleek sprake te zijn van een significant hogere psychologische stress tussen directe uitslag en uitslag zes dagen later, zoals te verwachten. De onzekerheid en stress kan verminderd worden door het geven van een snelle diagnose, liefst dezelfde dag tijdens het spreekuur op de borstpoli. Vrouwen willen;
|
Diagnose zo snel mogelijk Enkele dagen bedenktijd Goede informatie over stadium en prognose Na behandeling continuïteit in nazorg Liever geen assistenten Kunnen consulteren van eigen specialist |
De tijd tussen diagnose en geruststelling (goedaardig) of aanvang van behandeling, kan volgens Amerikaans Borstpoli concept met 12 dagen worden verkort.
Vergelijking tussen onderzoek borstpoli en ziekenhuis bij een goedaardige afwijking. |
Diverse aspecten |
Ziekenhuis | Borstpoli |
| Maken foto / echo | een dag | direct |
| Cytologisch onderzoek | 3 dagen | direct |
| Uitslag onderzoek | 5 dagen | direct |
Incidentie in Nederland
Elk jaar weer betekent de ontdekking van borstkanker voor 9.500 vrouwen, van wie 7 procent jonger dan 40 jaar, het begin van veel ellende en onzekerheid. Een op de tien vrouwen loopt kans ooit in haar leven borstkanker te krijgen en per jaar overlijden er meer dan 3.000 vrouwen aan.
Een ziektegeval in de familie of bij een vriendin, berichten in de pers of in populaire TV-programma’s, brengen veel vrouwen ertoe hun huisarts om een borstfoto te vragen, of op eigen initiatief zo’n foto te laten maken. Vooral in de groep 40 tot 50-jarige is de vraag naar screening op borstkanker hoog; deze groep valt buiten het officiële landelijk onderzoek. Er is reden genoeg om de vroege opsporing van borstkanker bij jonge vrouwen, die nog niet meedoen, eveneens aan te pakken.
Ook in de groep vrouwen tussen 40 en 50 jaar wordt bijna net zoveel borstkanker gevonden. Tot op heden wordt borstkanker in de grote meerderheid van gevallen ontdekt doordat de vrouw bij zichzelf een knobbeltje voelt. Dit heeft dan meestal al een diameter van minstens twee centimeter; ongeveer 20 procent van de patiënten blijkt al uitzaaiingen op afstand te hebben als ze zich bij de dokter melden. Kleinere tumoren zijn in de regel niet palpabel, waarbij de kleinsten de minste kans hebben dat ze al zijn uitgezaaid.
Zeer vroege ontdekking, als de knobbel kleiner is dan 1 centimeter en nog niet te voelen, is dus het parool voor alle vrouwen, jong en oud. Op de borstpoli wordt onderzoek gedaan om ook bij de groep jonge vrouwen onder de 50 jaar, die niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek, de diagnose zo vroeg mogelijk te stellen; dus liefst op het moment dat de knobbel nog niet te voelen is en kleiner dan 1 centimeter.
Vrouwen met behandelbare borstkanker in Nederland
KLACHTENREGELING
Een klacht? Bespreek uw onvrede met uw arts.
Wanneer u ontevreden bent, stellen wij het op prijs dat u dit met ons bespreekt. Wanneer wij op de hoogte zijn van uw onvrede, dan kunnen wij proberen het voor u op te lossen.
Borstpoli Nederland hecht veel waarde aan de kwaliteit van haar dienstverlening. Indien u ontevreden bent of een suggestie heeft ter verbetering, dan horen wij dit graag. Geef uw klacht door middels een email naar phc@borstpoli.nl